- PERSBERICHT - Technologie helpt forensisch psychiatrische patiënt

Volgens UT promovenda Hanneke Kip kunnen technologieën als Virtual Reality en mobiele apps van grote meerwaarde zijn voor de behandeling van forensisch psychiatrische patiënten. De behandeling van deze patiënten, die agressief of seksueel grensoverschrijdend gedrag vertonen en tegelijkertijd een psychische aandoening hebben, draagt bij aan het verkleinen van de kans dat iemand opnieuw de fout in gaat. Kip: “Uit mijn proefschrift blijkt dat technologieën als Virtual Reality (VR) en het gebruik van mobiele apps veelbelovend zijn en een goede aanvulling kunnen zijn voor de standaardbehandelingen.”

Technologie wordt nu met name gebruikt om bestaande onderdelen van de behandeling digitaal aan te bieden, zoals via online modules of beeldbellen. Volgens Kip kunnen technologieën als virtual reality (VR) en mobiele apps, indien op de juiste manier ontwikkeld en geïmplementeerd, echt iets nieuws aan de behandeling toevoegen wat in standaard gesprekken niet mogelijk is. Zo kan een technologie als VR zorgen voor meer nadruk op ‘doen en ervaren’ in een realistische omgeving in plaats van ‘denken en praten’ in de behandelkamer. Daarnaast kunnen mobiele apps gebruikt worden om onderliggende mechanismen van gedrag aan te pakken, zoals gebrek aan zelfcontrole - een belangrijke voorspeller van crimineel gedrag.

Door VR inzicht in triggers

Uit uitgebreid behoeftenonderzoek onder forensisch psychiatrisch patiënten en hun zorgverleners is gebleken dat VR unieke mogelijkheden biedt om meer inzicht te krijgen in ‘triggers’ voor crimineel gedrag. Nu wordt vaak geprobeerd om deze triggers in kaart te brengen door middel van gesprekken, maar het herinneren en goed verwoorden kan lastig zijn. Door een patiënt in verschillende virtuele scenario’s te plaatsen, zoals een ruzie met een partner in een woonkamer, of een druk park met dreigende groepen mensen, zien patiënt en behandelaar direct hoe de patiënt op dit soort lastige situaties reageert. Ook kan de patiënt op een realistische manier oefenen met vaardigheden die hem of haar helpen om te gaan met de lastige situaties.

VR toepassing: ‘Triggers & Helpers’

In haar onderzoek heeft Kip de interactieve ‘Triggers & Helpers’ VR-toepassing ontwikkeld. Het unieke van deze toepassing is niet alleen dat hij volledig aangepast kan worden op de eigenschappen van de patiënt, maar ook dat patiënten en behandelaren in elke ontwikkelstap actief betrokken zijn door middel van meerdere onderzoeksmethodes. Een belangrijke conclusie is dan ook dat voor het ontwikkelen van dit soort nieuwe interventies het essentieel is om de eindgebruikers te betrekken zodat de technologie aansluit op hun behoeftes en vaardigheden. De werkzaamheid van deze gepersonaliseerde VR-toepassing zal de komende jaren verder onderzocht worden.

Mobiele app gericht op zelfcontroletraining

Een andere manier om iets nieuws toe te voegen door middel van technologie is door interventies te richten op automatische processen die ten grondslag liggen aan crimineel gedrag. In haar onderzoek heeft Kip daarom een mobiele app gericht op automatische zelfcontroletraining ontwikkeld. In deze app worden gebruikers gevraagd om hun niet-dominante hand voor alledaagse taken zoals het openen van deuren of het aandoen van licht te gebruiken. Door continu een automatische reactie te onderdrukken, wordt de ‘zelfcontrolespier’ getraind. Om snel inzicht te krijgen in de werkzame onderdelen, werd de app onderzocht in een studie waaraan 204 studenten deelnamen. Deze studie liet veelbelovende resultaten zien: zelfcontrole bij de studenten die de app gebruikten verbeterde wel over tijd, terwijl dit niet het geval was bij de groep die zelfcontroletraining ontving via e-mail en een controlegroep die geen interventie gebruikte. Op dit moment wordt onderzocht of en hoe deze app werkt bij psychiatrische patiënten.

Meer informatie

Hanneke Kip heeft haar promotieonderzoek uitgevoerd bij Transfore en was als promovendus werkzaam bij de vakgroep Psychology, Health & Technology. Ze is begeleid door haar promotor prof. dr. Lisette van Gemert-Pijnen en co-promotoren dr. Saskia Kelders en dr. Yvonne Bouman. Inmiddels is Hanneke werkzaam als universitair docent bij de Technology, Human and Institutional Behaviour Group van de UT en werkt ze daarnaast één dag per week als onderzoeker bij Transfore. De promotie van Hanneke vindt plaats op 26 maart vanaf 14.30 en is digitaal bij te wonen via deze link.