Promotie Silvio van den Heuvel over het aanleren van zelfmanagement bij een bipolaire stoornis

Silvio van den Heuvel gaat op 11 januari 2021 promoveren aan het Radboudumc met een onderzoek over het aanleren van zelfmanagement bij een bipolaire stoornis.
 
Silvio werkt bij Dimence als onderzoeker bij het Specialistisch Centrum Bipolaire Stoornissen (SCBS). Hij is verpleegkundige sinds 2000, afgestudeerd in de wijsbegeerte en zit vanaf 2011 in een promotietraject. Tot voor kort was hij twaalf jaar werkzaam bij Saxion als docent verpleegkunde, maar hij is in zijn ambitie om onderzoek en onderwijs te koppelen aan praktijk sinds kort werkzaam als verpleegkundige in opleiding tot specialist ggz in het team ontwikkelingsstoornissen in Almelo.

Bipolaire stoornis
Een bipolaire stoornis is een ernstige psychiatrische aandoening die gepaard gaat met wisselingen in activiteit en stemming variërend van een manie tot een depressie. In Nederland is ongeveer 1,3% van de bevolking gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis. Naast medicamenteuze en psychologische behandeling adviseert de huidige multidisciplinaire richtlijn om patiënten zelfmanagement van een bipolaire stoornis aan te leren om herhaalde episoden te verminderen. 

Zelfmanagement 
Zelfmanagement is een bundel aan niet-medicamenteuze interventies (o.a. monitoring van stemming, vroege signalering, terugvalpreventie en sociaal ritme therapie). Recente studies tonen aan dat deze losse interventies effectief kunnen zijn voor een deel van de patiëntenpopulatie. Maar wat ten grondslag ligt aan deze wisselende uitkomsten en hoe deze interventies geïntegreerd aangeboden kunnen worden, is onbekend. 
In dit proefschrift is daarom onderzoek gedaan naar de werkingsmechanismen in het aanleren van zelfmanagement bij een bipolaire stoornis.

Onderzoek 
Het onderzoek toont aan dat de toegevoegde waarde van stemmingsmonitoring als onderdeel van de behandeling wordt erkend maar het dagelijks toepassen als een aanzienlijke last wordt ervaren. Belemmerende factoren in het gebruik zijn een te vroege introductie voordat de impact van de diagnose is verwerkt en de beperking het instrument te personaliseren. Ook blijkt dat het leerproces naar zelfmanagement van een bipolaire stoornis plaatsvindt in een netwerk. 
Een belemmerende factor voor patiënten in dit leerproces is de sluimerende angst voor terugkerende episodes. Voor mantelzorgers is dit het beheersen van de emotionele expressie, het reflecteren op de oorsprong van conflicten, en het leren beperken van hun overbezorgdheid door verantwoordelijkheden te delen met patiënten en professionals.

Praktijk 
Een samenwerking zoeken in een ondersteunend, lerend netwerk van patiënten, hulpverleners en naasten, is essentieel voor succesvol zelfmanagement van een bipolaire stoornis. De nadruk ligt vooral op vroege signalering, een lerend netwerk en herstel van vertrouwen.