​​​​​​​Een somatische duik

Inez Mijsberg is senior psychiatrisch verpleegkundige. Ze heeft haar psychiatrische opleiding en stage bij Dimence gedaan en werkt sinds 5½ jaar bij het team Angst & Stemming Zwolle. Daarnaast werkt ze 4 uur per week voor de somatische poli in Zwolle. Tijdens een speed-duik vertelt ze me erover.

Van bijwerkingen naar vroegsignalering

Ooit is de somatische screening opgezet om te volgen of mensen last hadden van bijwerkingen van hun medicatie. Een paar jaar geleden ontstond de wens om daarnaast ook aandacht te besteden aan leefstijl, algehele gezondheid, vroegsignalering en de lange termijn effecten en bijwerkingen van medicatiegebruik. Marjan Veldhuyzen (nu teamleider somatische poli) werd kartrekker van de somatische poli en sindsdien heeft het een vlucht genomen. Inmiddels is er voor heel Dimence somatische poli’s: in Zwolle, Almelo en Deventer. En ook Mindfit en Transfore werken met een somatische poli.

Hoe het werkt

Iedereen die psychofarmaca gebruikt krijgt een uitnodiging voor de somatische poli. De mensen die willen, kunnen er terecht. Het is niet verplicht. Mensen die langer in behandeling zijn, krijgen één keer per jaar een uitnodiging.

Sommige behandelteams doen eerst een nulmeting, ongeacht of je medicatie gebruikt of niet. Een mogelijkheid die nog niet standaard wordt gebruikt is een nulmeting of miniscreen via ROM (Routine Outcome Monitoring ofwel routinematig volgen van de uitkomsten van behandeling) of een Minddistrict-module.

De screening zelf bestaat uit verschillende lichamelijke onderzoeken en metingen. Ook beantwoordt de patiënt vragen over onder meer lichamelijke klachten, bijwerkingen van de medicatie en familiaire belasting. Aan het einde van de screening bespreken de screener en patiënt de bevindingen en geeft de screener advies. Met het advies kan de patiënt zelf aan de slag. De somatische poli doet (nog) geen follow up. Ze koppelt wel terug aan de huisarts en de behandelaar.

HIER vind je de informatiefolder van de somatische poli

Praten helpt

Patiënten waarderen de somatische poli. Ze vinden het prettig dat er aandacht is voor de totale mens. Dat neemt niet weg dat het voor veel mensen lastig is om de adviezen op te volgen. En dat is begrijpelijk. Het is voor iedereen moeilijk om andere gewoonten of leefstijl aan te leren. Laat staan als je depressief bent, veel pijn hebt of nauwelijks energie. Inez ziet het als haar taak om mensen te motiveren en met hen in gesprek te gaan over de lastigheden die ze ervaren. Zo komen vaak onderwerpen boven tafel die tot dan toe onbesproken zijn gebleven in de behandeling. Zoals een slecht gebit; medicatie kan hele slechte gevolgen hebben voor je tanden en kiezen en tot grote gezondheidsproblemen leiden. Verminderde seksualiteit of juist ongeremde seks komt voor en kan een probleem zijn voor mensen of leiden tot onveilige situaties. Veel medewerkers in de ggz hebben schroom om over seksualiteit en genderproblematiek te praten. Binnen de somatische screening, bij het voorschrijven van medicatie en binnen de systeemtherapie is praten over seksualiteit makkelijker. En dat is nodig ook, want dit kunnen belangrijke thema’s zijn die de lichamelijke en mentale gezondheid van mensen beïnvloedt.

Het gaat de goede kant op

Inez merkt dat somatiek en psychiatrie steeds meer bij elkaar komen. ‘Ik juich dat toe. Je kan het niet los van elkaar zien’. Ze is tevreden over hoe het nu gaat en hoe het gedachtegoed is geland.

Het werk van de somatische poli bevat ook veel ambassadeurswerk om ervoor te zorgen dat aandacht voor lichamelijke gezondheid geïntegreerd wordt in de behandeling. Om daaraan bij te dragen is de somatische screening onderdeel van de intake en evaluatie. En het is opgenomen in het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers. Ook wordt het onderwerp met regelmaat besproken in beleidsoverleg en of kennisdeling.

Verder leren

Voor de screeners is kennis van somatiek, leefstijl, effecten van medicatie onontbeerlijk voor hun werk. De screeners van Transfore, Mindfit en Dimence worden daarom jaarlijks bijgeschoold en getraind.

De wetenschappelijke onderzoekscommissie denkt wat we nog meer kunnen leren van verder onderzoek. Bijvoorbeeld door te onderzoeken: draagt somatische screening bij aan preventie of vermindert somatische screening de gevolgen door langdurig medicatiegebruik? Er lopen momenteel twee onderzoeken in samenwerking met andere GGZ instellingen.

Samenwerken als team

Het team van de somatische poli bestaat uit ongeveer 30 screeners en werkt voor patiënten en cliënten van heel Dimence (klinieken, wonen, poliklinieken met uitzondering van Verslavingspsychiatrie). De screeners zijn verbonden met elkaar in het netwerk Somatiek en Leefstijl. Zij ontwikkelen samen de screening op de somatische poli op basis van richtlijnen, wetenschap en praktijk. Er wordt samengewerkt en gebruik gemaakt van de expertise van anderen zoals huisartsen, diëtisten, apothekers, bewegingsdeskundigen, laboranten, psychiaters etc. 

Met dank aan Inez, die me in korte tijd veel wijzer maakte.

Annemieke Zeegers

 

De Duik

De duik is een initiatief van Dimence Groep. Met De Duik willen wij iedereen de mogelijkheid geven om te zien hoe onze organisatie er van binnen uitziet en wat er gebeurt. Dus voor degene die overweegt om bij ons te solliciteren, cliënt bij ons is of misschien wordt, of als medewerker elders in Dimence Groep zijn of haar licht op wilt steken: Neem een duik!. www.deduik.dimencegroep.nl/